Τα αντισώματα από πλάσμα ιαθέντων μπορεί να είναι το «κλειδί» για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Φαρμακευτικές εταιρείες της Αμερικής (με επικεφαλής Έλληνες) ήδη έχουν ξεκινήσει κλινικές μελέτες, ενώ ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση ανέρρωσαν μετά από θεραπεία πλάσματος.
O Δρ Σωτήρης Τσιόδρας, πριν λίγο, δήλωσε στην απογευματινή ενημέρωση της Δευτέρας 13 Απριλίου ότι θα ξεκινήσει και στην Ελλάδα πειραματική θεραπεία με αντισώματα από το πλάσμα ασθενών που έχουν αναρρώσει.
Η μελέτη συντονίζεται από τον πρύτανη της Ιατρικής Σχολής Αθηνών Δρα Αθανάσιο Μελέτιο-Δημόπουλο. Θα περιλαμβάνει συλλογή πλάσματος από δότες με πλασμαφαίρεση και χορήγησή του σε σσθενείς. Θα κατατεθεί στα επιστημονικά συμβούλια των 7 συμμετεχόντων νοσοκομείων αυτή την εβδομάδα με σκοπό να προχωρήσει άμεσα. Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα λειτουργήσει με λίστα εθελοντών που ήταν θετικοί στον ιό, έχουν αναρρώσει και δεν εμφανίζουν συμπτώματα για τουλάχιστον 2 εβδομάδας. Να σημειωθεί ότι δότης και δέκτης πρέπει να ανήκουν στην ίδια ομάδα αίματος. Όπως ανέφερε ο Δρ Τσιόδρας, η προοπτική εφαρμογής και στην Ελλάδα είναι θετική αλλά δεν είναι σίγουρο σε αυτή τη φάση ότι θα αποδώσει και η τελικά η συγκεκριμένη μέθοδος θα χρησιμοποιηθεί ως θεραπεία της νόσου.
Η μέθοδος
Όσοι έχουν επιβιώσει από μια ασθένεια όπως ο COVID-19 φέρουν στο σώμα τους τα μυστικά μιας αποτελεσματικής ανοσολογικής αντίδρασης. Οι ιολόγοι σε όλο τον κόσμο εξετάζουν όσους έχουν αναρρώσει από τον ιό για μοριακές ενδείξεις που μπορούν να αποτελέσουν βάση για το σχεδιασμό μελλοντικών θεραπειών ή ακόμα και εμβολίων.
Οι ερευνητές τώρα ξεκινούν δοκιμές που περιλαμβάνουν τη μετάγγιση συστατικών του αίματος από ανθρώπους που έχουν αναρρώσει από τον COVID-19 σε αυτούς που είναι ασθενείς. Ονομάζεται "θεραπεία ανάρρωσης με πλάσμα" και μπορεί να λειτουργήσει ακόμη και χωρίς οι γιατροί να γνωρίζουν ακριβώς ποιο συστατικό του αίματος μπορεί να είναι ευεργετικό.
Ιστορική αναδρομή: Για το πρωτοποριακό έργο της πρώτης θεραπείας με χρήση θεραπευτικού ορού το 1891 (κατά της διφθερίτιδας), ο Emil von Behring κέρδισε αργότερα το Νόμπελ Ιατρικής. Η μέθοδος αυτή αναφέρεται ήδη από την καταστροφική πανδημία γρίπης του 1918-1919, αν και οι επιστήμονες δεν διαθέτουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για τα οφέλη της κατά τη διάρκεια εκείνης της παγκόσμιας κρίσης.
Η μέθοδος αυτή ανοσοποίησης είχε διαχρονικά τη δυσκολία εξασφάλισης σημαντικών ποσοτήτων πλάσματος από νοσούντες που ανέρρωσαν. Χάρη στην πρόοδο της μοριακής ιατρικής και των νέων τεχνολογιών, αυτό έχει αλλάξει.
Άμεση εφαρμογή σε ΗΠΑ, Κίνα, Ιταλία και Κορέα
Πρόσφατα δημοσιεύτηκε έρευνα για 2 ασθενείς στη Νότια Κορέα που ανέρρωσαν μετά από θεραπεία πλάσματος στο Severance Hospital.
Έκθεση που δημοσιεύτηκε από επιστήμονες που εργάζονται στο Shenzhen της Κίνας, πρότεινε ότι το πλάσμα - το οποίο περιέχει αντισώματα - από τους επιζώντες του COVID-19 ήταν επιτυχές στη θεραπεία πέντε ασθενών από κορονοϊό.
Η πολυκλινική της Παβία, στη βόρεια Ιταλία, ξεκίνησε την προηγούμενη εβδομάδα πειραματική φάση για τη θεραπεία ασθενών με κορονοϊό, που βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση, με το πλάσμα ιαθέντων, οι οποίοι έχουν αναπτύξει αντισώματα. Η πειραματική αυτή φάση έλαβε το πράσινο φως από όλες τις αρμόδιες αρχές της χώρας. Οι πρώτοι θεραπευμένοι ασθενείς, που έγιναν δότες πλάσματος, είναι ένα ζευγάρι γιατρών. Είναι οι δύο ασθενείς οι οποίοι είχαν μολυνθεί πρώτοι από τον ιό στην ευρύτερη περιοχή της Παβία.
Στα τέλη Μαρτίου, ο FDA ενέκρινε τη χρήση πλάσματος από νοσούντες που έχουν αναρρώσει για την αντιμετώπιση ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση στις ΗΠΑ. Επιπλέον, το Mt. Sinai στη Νέα Υόρκη έχει καθιερώσει μια συνεργασία με τον FDA και άλλα νοσοκομεία για να ξεκινήσει κλινικές δοκιμές προκειμένου να προσδιοριστεί επιστημονικά εάν αυτή η στρατηγική παθητικής ανοσοποίησης αποφέρει αποτελέσματα.
Οι φαρμακευτικές εταιρείες που αξιοποιούν το πλάσμα ιαθέντων
Αν και η γρήγορη εφαρμογή αυτής της νέας θεραπείας είναι λόγος να είμαστε αισιόδοξοι, δεν είναι η απόλυτη λύση. Το πλάσμα που απομονώνεται από αυτούς που μόλις έχουν αναρρώσει είναι σε μικρές ποσότητες για να είναι ευρέως χρήσιμο για το σύνολο των ασθενών. Τα πιο ισχυρά εξουδετερωτικά αντισώματα πρέπει να χαρακτηρίζονται γρήγορα και στη συνέχεια να παράγονται αποτελεσματικά σε μεγάλες ποσότητες. Αρκετές φαρμακευτικές εταιρείες στοχεύουν στην αντιμετώπιση της πρόκλησης με την ταυτοποίηση και παραγωγή των αντισωμάτων που αποκαλούνται “NAbs”.
Τι είναι NAbs: Kάθε ιός SARS-CoV-2 καλύπτεται από διακριτές πρωτεΐνες που χρησιμοποιεί σαν κλειδιά για να ξεκλειδώσει τις πόρτες στα κύτταρα που μολύνει. Στοχεύοντας αυτές τις πρωτεΐνες (σαν να τις καλύπτει κάποιος με μονωτική ταινία) τα αντισώματα μπορούν να κάνουν σχεδόν αδύνατο τον ιό να σπάσει στα ανθρώπινα κύτταρα. Οι επιστήμονες αποκαλούν αυτό το είδος αντισωμάτων "NAbs" επειδή εξουδετερώνουν τον ιό πριν να μπορέσει να εισέλθει.
Στο προσκήνιο σχετικών ερευνών είναι η Regeneron, η φαρμακευτική εταιρεία που σχεδίασε την αποτελεσματική θεραπεία κατά του Ebola και η οποία διοικείται από τον ελληνικής καταγωγής George Yancopoulos. Παρόλο που στοχεύουν σε διαφορετικό ιό, η γενική στρατηγική τους παραμένει η ίδια. Έχουν απομονώσει και χαρακτηρίσει NAbs και σχεδιάζουν να κατασκευάσουν ένα κοκτέιλ από τα πιο ισχυρά μόρια. Οι κλινικές δοκιμές σχεδιάζονται για τις αρχές του καλοκαιριού.
Τέλος, η ταχύτατα αναπτυσσόμενη εταιρεία βιοτεχνολογίας Vir με CEO τον ελληνικής καταγωγής George Scangos, επίσης αναπτύσσει εμβόλια και φάρμακα αξιοποιώντας τα αντισώματα ιαθέντων (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
