Η χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους είναι δεδομένη για την έξοδο από την καραντίνα. Καθώς οι χειρουργικές μάσκες N95, που εγγυώνται ισχυρή προστασία απέναντι στον κορονοϊό, είναι δυσεύρετες, ερευνητές και εταιρείες εξετάζουν την αποτελεσματικότητα χειροποίητων μασκών από υφάσματα και υλικά στα οποία όλοι έχουμε πρόσβαση.
Ερευνητές του Πανεπιστήμιο του Σικάγο αναφέρουν σε άρθρο στο ACS Nano ότι ένας συνδυασμός βαμβακιού με φυσικό μετάξι ή σιφόν μπορεί να φιλτράρει αποτελεσματικά τα σωματίδια αερολύματος - εάν η εφαρμογή είναι η σωστή.
Ο SARS-CoV-2 πιστεύεται ότι εξαπλώνεται κυρίως μέσω σταγονιδίων που μεταφέρονται όταν ένα μολυσμένο άτομο βήχει, φτερνίζεται, μιλάει ή αναπνέει. Αυτά τα σταγονίδια σχηματίζονται σε ένα ευρύ φάσμα μεγεθών, αλλά τα πιο μικροσκοπικά μπορούν εύκολα να περάσουν από τις ίνες των περισσότερων υφασμάτων. Ως εκ τούτου, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο μελέτησαν την ικανότητα των κοινών υφασμάτων, μόνα τους ή σε περισσότερα στρώματα, να φιλτράρουν αερολύματα παρόμοιου μεγέθους με τα αναπνευστικά σταγονίδια.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα θάλαμο ανάμιξης αερολύματος για την παραγωγή σωματιδίων από 10 nm έως 6 μm σε διάμετρο. Ένας ανεμιστήρας φυσούσε το αερόλυμα σε διάφορα δείγματα υφασμάτων με ρυθμό ροής αέρα που αντιστοιχεί στην αναπνοή ενός ατόμου σε ηρεμία και η ομάδα μέτρησε τον αριθμό και το μέγεθος των σωματιδίων στον αέρα πριν και μετά το πέρασμα από το ύφασμα.
Ένα στρώμα από βαμβακερό ύφασμα, με σφιχτή πλέξη, σε συνδυασμό με δύο στρώσεις από πολυεστέρα-spandex σιφόν - ένα διάφανο ύφασμα που χρησιμοποιείται συχνά σε βραδινά φορέματα - φιλτράρει τα περισσότερα σωματίδια αερολύματος (80-99%, ανάλογα με το μέγεθος των σωματιδίων), με απόδοση κοντά σε αυτή της μάσκας N95. Αντικαθιστώντας το σιφόν με φυσικό μετάξι ή απλά χρησιμοποιώντας ένα βαμβακερό ύφασμα με επένδυση βαμαβακιού-πολυεστέρα, οι ερευνητές είχαν παρόμοια αποτελέσματα. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι τα υφάσματα με σφιχτή πλέξη, όπως το βαμβάκι, μπορούν να λειτουργήσουν ως μηχανικό φράγμα στα σωματίδια, ενώ τα υφάσματα που έχουν στατικό φορτίο, όπως ορισμένοι τύποι σιφόν και το φυσικό μετάξι, χρησιμεύουν ως ηλεκτροστατικό φράγμα. Ωστόσο, ακόμα και 1% μεγαλύτερο κενό που προκύπτει από την κακή εφαρμογή του φίλτρου και επιτρέπει να περάσουν σωματίδια, μείωσε την απόδοση όλων των μασκών κατά το ήμισυ ή περισσότερο, αναδεικνύοντας τη σημασία της σωστής εφαρμογής της μάσκας.
DIY μάσκα με υλικά στο σπίτι
Η Smart Air, μια αμερικανική επιχείρηση με φίλτρα αέρα με R&D στη ρύπανση που προκαλούν τα σωματίδια σε εσωτερικούς χώρους, διεξήγαγε μια αντίστοιχη έρευνα. Δοκίμασαν 30 διαφορετικά υλικά για DIY μάσκα προσώπου - όπως σουτιέν (!), φίλτρα καφέ, μαξιλάρια, ηλεκτροστατικά υφάσματα, βαμβακερά μπλουζάκια, μαλλί, σεντόνια, πολυεστέρα, μπαντάνες και άλλα - για την αποτελεσματικότητά τους στο φιλτράρισμα μικροσωματιδίων μεγέθους κορονοϊού.
Τα υλικά εξετάστηκαν τόσο ως προς τη διαπερατότητά τους όσο και ως προς την πρακτικότητά τους: αν μπλοκάρουν τα επιβλαβή σωματίδια, επιτρέποντας όμως ταυτόχρονα την αναπνοή.
Η μελέτη κατέληξε ότι πιο αποτελεσματικά φαίνονται το τζιν ύφασμα, τα σεντόνια (με αριθμό νημάτων 80-120), οι χαρτοπετσέτες, ο καμβάς (πάχους 0,4-0,5 mm) και οι κουζίνας.
Να ληφθεί υπόψη, ωστόσο, ότι οι χαρτοπετσέτες δεν μπορούν να πλυθούν ή να επαναχρησιμοποιηθούν.
Για παράδεγιμα, ο καμβάς πάχους 0,4-0,5 mm λειτουργεί καλύτερα ως προς την αναπνοή από μια χειρουργική μάσκα, ενώ εξακολουθεί να αποδίδει αρκετά καλά στο φιλτράρισμα σωματιδίων. Ωστόσο, εάν δεν έχετε στη διάθεσή σας χοντρά υφάσματα (με σφιχτή πλέξη), τα δεδομένα της μελέτης έδειξαν ότι τα 100% βαμβακερά μπλουζάκια, σε στρώσεις, είναι επίσης αποτελεσματικές επιλογές για σπιτικές μάσκες, εύρημα που συμφωνεί με το δημοσίευμα στο ACS Nano.
Γενικά, τα φυσικά υλικά είναι μια καλύτερη επιλογή από τα συνθετικά. Επειδή οι συνθετικές ίνες (όπως ο πολυεστέρας) τείνουν να είναι λείες, δεν φιλτράρουν τα σωματίδια τόσο καλά όσο η τραχιά υφή των φυσικών ινών (όπως το 100% βαμβάκι).
Για σωματίδια πολύ μικρού μεγέθους (0,3 μικρά), η Smart Air κατέληξε ότι η μάσκα N95, το φίλτρο HEPA και η χειρουργική μάσκα είχαν την καλύτερη απόδοση, συλλαμβάνοντας πάνω από το 75% των μικρών σωματιδίων. Διευκρίνιση: Τo φίλτρο HEPA είναι το υλικό από το οποίο κατασκευάζονται οι σακούλες αποθήκευσης της ηλεκτρικής σκούπας (ακριβή κατηγορία).
Από οικιακά αντικείμενα, πιο αποτελεσματικά αποδείχθηκαν τα φίλτρα καφέ της μάρκας Hero. Στη μελέτη, περισσότερο από το 48% των μικρών σωματιδίων μπλόκαραν επίσης: η πετσέτα κουζίνας και ο καμβάς.
Να σημειωθεί ότι τα κασκόλ, που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump, είχε προτείνει ως μέτρο προστασίας, αποδείχθηκαν μεταξύ των λιγότερο αποτελεσματικών υλικών. Τα τρία κασκόλ που δοκιμάστηκαν - φτιαγμένα από μαλλί μερινό, κασμίρι και ελαφρύ ραμί (παρόμοιο με το λινό) - όλα εμπόδισαν λιγότερο από το 10% των σωματιδίων. Το τελευταίο μάλιστα φίλτραρε μόλις το 2,8%.
UPDATE 2/5: Εδώ μπορείτε να βρείτε οδηγίες για την κατασκευή μάσκας από τον ΕΟΔΥ.
